Σταχτοπούτα: το Τζάκι και ο συμβολισμός του

Στον Κόσμο των παραμυθιών οι ήρωες και οι ηρωίδες παλεύουν για να ανακαλύψουν την πραγματική τους δύναμη και τον εσωτερικό τους κόσμο για να φθάσουν, έτσι, στην ωριμότητα. Κάθε παραμύθι έχει τους δικούς του αρχετυπικούς συμβολισμούς.

Η Σταχτοπούτα είναι ένα παραμύθι παγκοσμίως γνωστό. Η Jean C. Cooper, στο βιβλίο της: Fairy Tales. Allegories of the Inner Life(Ο Θαυμαστός Κόσμος των Παραμυθιών. Αλληγορίες της Εσωτερικής Ζωής. Πορεία προς την Ωριμότητα,μετφρ. Θύμης Μαλαμόπουλος, Εκδ. Θυμάρι, Αθήνα,1983) αναλύει, μεταξύ άλλων, και τον αρχετυπικό συμβολισμό του παραμυθιού της Σταχτοπούτας, αρχής γενομένης από το "τζάκι":

Η Σταχτοπούτα
"Μια φορά κι έναν καιρό ζούσε ένας άντρας που παντρεύτηκε δύο φορές. Από την πρώτη γυναίκα του απόκτησε μια κόρη. Η Έλλα πήρε από την μητέρα της και ήταν γλυκειά κι ευγενική..." Έτσι αρχίζει ο Έντμοντ Ντουλάκ τη γαλλική διασκευή του πιο γνωστού παραμυθιού στον κόσμο.
Τον περασμένο αιώνα(19ο), η Marian Roalfe Cox (1860–1916), συνέλεξε 345 παραλλαγές του. Από τότε έχουν εμφανιστεί και άλλες. Η ιστορία πρωτοεμφανίζεται στα ανατολικά παραμύθια, και ο
Gnaeus Julius Agricola (40-93 μ. Χ.) ρωτούσε: "Υπάρχει άραγε πουθενά καμία Σταχτοπούτα που κανένας να μην την έχει σκεφτεί"; Η ιστορία λέγεται μέχρι και σήμερα, ακόμα και με τη μορφή παντομίμας.

Το Τζάκι
Η Σταχτοπούτα λεγόταν στην αρχή Έλλα και ζούσε ευτυχισμένη με τους γονείς της, μέχρις ότου η μητέρα της πέθανε, ο πατέρα της ξαναπαντρεύτηκε και γνώρισε στην κόρη του την κακιά μητριά της. Εδώ βλέπουμε τον συμβολισμό του Χαμένου Παραδείσου, την κάθοδο της ψυχής στον κόσμο, όπου πρέπει να υποφέρει και να δοκιμαστεί, ενώ η εξορία στις στάχτες του τζακιού συμβολίζει τις στάχτες των νεκρών, την ταπείνωση και τη θλίψη. Εδώ φαίνεται ότι το γερμανικό όνομα Ασενπούτελ (η τρελή στις στάχτες) είναι πιο σωστό.

Είναι ένα αρχαίο έθιμο για τους δυστυχισμένους να κάθονται στις στάχτες. Όταν ο Οδυσσέας πήγε να μιλήσει στον Αλκίνοο, κάθισε ταπεινά μέσα στις στάχτες, μέχρις ότου τον προσκαλέσουν να καθίσει σ' ένα καλύτερο μέρος. Οι στάχτες συμβολίζουν επίσης το πόσο εφήμερη είναι η ανθρώπινη ζωή. Αλλά η θέση της Σταχτοπούτας στο τζάκι συμβολίζει και κάτι άλλο. Καθισμένη δίπλα στο τζάκι καταλαμβάνει όχι μόνο μια φυσική αλλά και μια πνευματική θέση.

Το τζάκι ήταν πάντα ένας ομφαλός, ένα ιερό κέντρο, το μέρος όπου τα πνεύματα εμφανίζονται με τη μορφή φωτιάς. Αντικατοπτρίζει τον εσωτερικό κόσμο της ψυχής. Είναι ένας τόπος επικοινωνίας με τους νεκρούς, και το πλαίσιο συμβολίζει την είσοδο προς τον άλλο κόσμο. Είναι ακόμα ένα ασφαλές καταφύγιο από τα πνεύματα που τριγυρίζουν τη νύχτα.

Στους Κέλτες η λατρεία των νεκρών επικεντρωνόταν γύρω από το τζάκι. Στη Σκωτία το τζάκι ήταν ένα τόσο σημαντικό μέρος του σπιτιού, ώστε καμιά έξωση δεν μπορούσε να γίνει, αν πρώτα δεν έσβηνε η φωτιά στο τζάκι του ενοικιαστή. Στη βόρεια Αγγλία ολόκληρο το τζάκι μεταφερόταν στο καινούργιο σπίτι, ενώ η φωτιά έκαιγε.

Το τζάκι είναι ακόμα ο τόπος της γυναικείας κυριαρχίας, απ' όπου πηγάζουν ζεστασιά, φαγητό και ηρεμία. Κατά τη διάρκεια των γιορτών λατρείας των νεκρών, αφηνόταν εκεί φαγητό. Σε αρκετά παραμύθια το τζάκι είναι στοιχειωμένο από ξωτικά και καλλικαντζάρους, για τους οποίους οι ένοικοι αφήνουν λίγο φαγητό, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για τη Βοήθεια που προσφέρουν στο νοικοκυριό.

Η θέση της δίπλα στο τζάκι, και η οικειότητα της με τη φωτιά, παραλληλίζει τη Σταχτοπούτα με τη θεά του σπιτιού Εστία. Ακόμη σχετίζεται με το Ρωμαϊκό πνεύμα Λαρ, το πνεύμα του σπιτιού, του οποίου ναός είναι το τζάκι. Οι νεκροί θάβονταν κάτω από το τζάκι επειδή θεωρούνταν είσοδος στον κάτω κόσμο. Όπως η Σταχτοπούτα αλλάζει εύκολα μεταμφιέσεις, έτσι και ο Λαρ εμφανιζόταν αρκετές φορές ντυμένος με δέρματα σκυλιών.

Η Σταχτοπούτα περιποιείται τη φωτιά, επομένως είναι το Πνεύμα, η Ψυχή, η Πανέμορφη, ενώ οι δύο αδελφές της είναι το σώμα και το μυαλό. Και οι τρεις μαζί αντιπροσωπεύουν τα τρία στάδια εξέλιξης του ανθρώπου. Από απλές σωματικές και αισθητικές αντιδράσεις, προχωρούν στις πνευματικές δυνάμεις και τέλος στις ψυχικές (αυτογνωσία και διαφώτιση). (Συνεχίζεται)

Απόσπασμα από το βιβλίο της Jean C. Cooper, Ο Θαυμαστός Κόσμος των Παραμυθιών. Αλληγορίες της Εσωτερικής Ζωής. Πορεία προς την Ωριμότητα,μετφρ. Θύμης Μαλαμόπουλος, Εκδ. Θυμάρι, Αθήνα,1983

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Η στοιχειωμένη μονοκατοικία της Άμφισσας

Ο Κόσμος των εγκλωβισμένων ψυχών, μας ταξιδεύει στην Άμφισσα όπου σε μία μονοκατοικία λέγεται ότι συμβαίνουν έντονα παραφυσικά φαινόμενα. Αλήθεια ή δημιούργημα της ανθρώπινης φαντασίας; Κραυγές μέσα στη νύχτα, κοριτσάκια που βολτάρουν στα δωμάτια κι εξαφανίζονται, έπιπλα που κινούνται μόνα τους. Η ιστορία του εγκαταλελειμμένου σπιτιού της οδού Γιδογιάννου στην Άμφισσα ξεκινάει από το 1940 και συνεχίζεται ακόμη και σήμερα. Όλοι στην περιοχή μιλούν για τη στοιχειωμένη μονοκατοικία Είναι ίσως το πιο γνωστό στοιχειωμένο σπίτι της Στερεάς Ελλάδας. Η ερειπωμένη μονοκατοικία της οδού Γιδογιάννου, αριθμός 13 (συμβολικός δεν νομίζετε;) είναι γεμάτη από μακάβριες ιστορίες που εδώ και δεκαετίες είναι γνωστές σε όλους τους κατοίκους της Άμφισσας. Το συγκεκριμένο σπίτι δεν βρίσκεται σε κάποιο απόμερο μέρος της πόλης, ίσα ίσα που σε πολύ κοντινή απόσταση υπάρχουν πολυσύχναστα στέκια. Όμως οι θρύλοι που το ακολουθούν είναι τέτοιοι που οι κάτοικοι αλλά και οι επισκέπτες προσπαθούν να ...

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ 7 Μαύρα Βιβλία του Καρλ Γιουνγκ

Ο Κόσμος της Ψυχανάλυσης και η κάθοδος στο υποσυνείδητο: «Μακάριοι οι τρελοί», μου είπε κάποτε ένας φίλος ψυχοθεραπευτής, «γιατί αυτοί έχουν τη μεγαλύτερη πιθανότητα να βρουν τελικά την άκρη». Αυτό που εννοούσε, είναι ότι οι άνθρωποι που ο νους τους βασανίζει σε σημείο να τους κάνει το βίο αβίωτο, είναι πιο πιθανό να ξεκινήσουν να εξετάζουν τα πράγματα σε βάθος μέχρι να βγάλουν άκρη με τον εαυτό τους. Από την άλλη, όσοι νοιώθουν πνευματικά σταθεροί, είναι πολύ πιθανό να συνεχίσουν απλά τη ζωή τους χωρίς ποτέ να νιώσουν επιτακτική την ανάγκη να καταδυθούν βαθύτερα στο τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος. Ένας από αυτούς τους ανθρώπους, που ο πόνος τους οδήγησε σε ένα μακρινό και βαθύ ταξίδι στα νερά του υποσυνείδητου, ήταν ο Καρλ Γιουνγκ, ο διάσημος Ελβετός ψυχαναλυτής και ψυχίατρος. Ο Γιουνγκ υπήρξε ο θεμελιωτής της αναλυτικής ψυχολογίας αλλά για πολλούς σήμερα θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς ανθρώπους του δυτικού πολιτισμού, επειδή συνδύασε την επιστήμη της ψυχανάλυσ...

Διαβάστε περισσότερα

Οδυσσέας Καββαδάς: Επιστολή προς Μπομπ

Ο Κόσμος των διάμεσων, των μέντιουμ, των ανθρώπων που έχουν, όπως λέγεται, το χάρισμα της πρόβλεψης, προειδοποιεί για τα επερχόμενα. Αυτό συνέβη με την ιστορία του Οδυσσέα Καββαδά που έστειλε επιστολή στον Μπομπ για να τον προειδοποιήσει για τον επερχόμενο κίνδυνο που παραμόνευε. Ίσως αναρωτιέστε ποιος να είναι ο Οδυσσέας Καββαδάς ( ο αποστολέας), και ποιος να είναι ο Μπομπ (ο παραλήπτης); Εύλογη η απορία! Ας ξεκινήσουμε από τον πιο διάσημο, τον Μπομπ, τον παραλήπτη, που δεν είναι άλλος από τον Ρόμπερτ Φράνσις Μπόμπι Κέννεντυ (1925-1968) τον αδερφό του δολοφονημένου Προέδρου των Η.Π.Α. , Τζων Κέννεντυ. Και ο Οδυσσέας Καββαδάς ποιος να ήταν, ίσως αναρωτιέστε και πάλι και τι σχέση θα μπορούσε να έχει με τον Γερουσιαστή Ρόμπερτ Κέννεντυ που, ως γνωστόν δολοφονήθηκε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας; Ο Οδυσσέας Καββαδάς, λοιπόν, ήταν ένα μέντιουμ, διάσημο λένε της εποχής, συνεργάτης της εφημερίδας Εμπρός. Σύμφωνα με τα γραφόμενα στης εφημερίδας ο Οδυσ...

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρονικές Φωνές (EVP) σε Σχολείο

Ο Κόσμος των Ηλεκτρονικών Φωνών (EVP), του Λευκού Θορύβου, αναστατώνει και τρομάζει τα παιδιά και τους δασκάλους, ενός σχολείου στην Ισπανία. Το γεγονός συνέβη πριν μερικά χρόνια σε ένα Σχολείο της Μάλαγας. Η ιστορία άρχισε όταν μία μαθήτρια έφερε στο σχολείο ένα μαγνητόφωνο στο οποίο είχε μαγνητοφωνήσει, στο δωμάτιό της, διάφορες φωνές που έλεγαν το όνομά τους και στο τέλος γελούσαν. Κάποια παιδιά άρχισαν να γελούν, άλλα φοβήθηκαν αλλά η πλειονότητα το θεώρησε αστείο. Επίσης, κάποιοι μαθητές σκέφτηκαν να βάλουν το μαγνητόφωνο στην τάξη για να δουν αν θα κατέγραφε κάτι. Το τοποθέτησαν πάνω σε ένα τραπέζι. Το μαγνητόφωνο θα κατέγραφε κατά τη διάρκεια του μισάωρου διαλείμματος. Όταν τελείωσε το διάλειμμα όλοι ανέβηκαν με αγωνία να ακούσουν ό, τι είχε καταγραφεί πριν μπει στην τάξη ο καθηγητής. Πέρασε το πρώτο λεπτό της καταγραφής χωρίς να συμβεί κάτι το ιδιαίτερο, όταν ξαφνικά ακούστηκαν μερικοί θόρυβοι σαν να μετα...

Διαβάστε περισσότερα

Σταχτοπούτα: η Μεταμόρφωση και ο Χορός

Ο συμβολικός Κόσμος των παραμυθιών: Σταχτοπούτα: η Μεταμόρφωση και ο Χορός Για να μπορέσει η Σταχτοπούτα να πάει στον χορό και να συναντήσει τον Πρίγκηπα, ποντίκια και σαύρες μεταμορφώνονται σε άλογα. Και τα δύο αυτά όντα ζουν σε σκοτεινά μέρη και επομένως έχουν φιλικές σχέσεις με τις υποχθόνιες δυνάμεις που συναντάμε στο τζάκι. Και τα δύο υπακούν στον Σμινθέα Απόλλωνα, βασιλιά των Ποντικιών, και τώρα μετατρέπονται στα χρυσά ή άσπρα άλογά του. Είναι επίσης αφιερωμένα στον Ρούντρα, τον Βεδικό θεό που σχετίζεται με τα ποντίκια. Η παραλλαγή του Περρώ μετατρέπει μια κολοκύθα σε άμαξα, όμως σε άλλες πηγές συναντάμε όλο και πιο ενδιαφέροντα μέσα μεταφοράς. Με τα πόδια, μέσα σ' ένα αμαξάκι με δούλους ν' ακολουθούν, σε μια μεγάλη άμαξα με έξι άλογα με δούλους και υπηρέτες ν' ακολουθούν, και τέλος, με ακόμα μεγαλύτερη χλιδή. Η κολοκύθα εμφανίζεται σε δύο ακόμα παραλλαγές. Στη σουηδική, όπου η κολοκύθα μετατρέπεται σε άμαξα, τα ποντίκια σε άλογα και οι κάμπιες σε υπηρέτε...

Διαβάστε περισσότερα

Οι περίπατοι στην Αθήνα του 19ου αιώνα και το θέαμα στο Ζάππειο Μέγαρο

Ο Κόσμος της Αθήνας του παρελθόντος: στο Ζάππειο περιπατούσε... Όπως όλοι οι κατοικημένοι τόποι της χώρας, πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά σε όλη την Ελλάδα, είχαν κάποιον δρόμο για βόλτα που συνήθως αποκαλούσαν «νυφοπάζαρο», έτσι και η Αθήνα είχε τους δικούς της περιπάτους. Στα πρώτα χρόνια του Όθωνα, κυριότερος τόπος περιπάτου ήταν η οδός Πατησίων ως το Πεδίον του Αρεως. Εκεί τις Κυριακές παιάνιζε η Μουσική της Φρουράς και ήταν συχνή η παρουσία του βασιλικού ζευγαριού, του Όθωνα και της Αμαλίας. Το ζευγάρι έφθανε εκεί έφιππο και συνοδευόμενο από τις Κυρίες επί των Τιμών για να παρακολουθήσει την εκτέλεση νέων μουσικών συνθέσεων. Αλλά και μετά την έξωση του Όθωνα και ως τις αρχές της δεκαετίας του 1880 η οδός Πατησίων ήταν ο κατεξοχήν προσφιλής περίπατος των Αθηναίων. Εκεί παρήλαυναν, τις πρώτες απογευματινές ώρες και εποχούμενες, οι κυρίες και οι όμορφες ατθίδες αμαζόνες που συνοδεύονταν από τα μέλη της νεοσύστατης «Φιλίππου Εταιρείας». Από το 1881 όμως ο περίπατος αυτός άρχισ...

Διαβάστε περισσότερα

Ιράν: Ανακαλύφθηκε παράξενο πετρογλυφικό

Οι Αρχαιολόγοι ανακαλύπτουν νέα στοιχεία για τον αρχαίο Κόσμο: Ένα παράξενο πετρογλυφικό ανακαλύφθηκε σε επαρχία του Ιράν μετά από έρευνες αρχαιολόγων. Έχει μήκος 14 εκ. και πλάτος 11 εκ. Απεικονίζει ένα πλάσμα εξάποδο με άκρα σαν δαγκάνες. Προκειμένου να ταυτοποιηθεί ο οργανισμός, μια ομάδα ερευνητών από το Ιράν και την Ταϊβάν χρησιμοποίησαν ταξινομικές μεθόδους. Συγκεκριμένα, ανέλυσαν μορφολογικούς χαρακτήρες και συνέκριναν το πετρογλυφικό με αρθρόποδα που είναι γνωστό ότι υπήρχαν στην περιοχή, καθώς και τα χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς τους. Επίσης το σχέδιο συγκρίθηκε με αρχαία ανθρωπόμορφα και ανθρωπομορφικά σχέδια ζώων στο Ιράν και σε άλλες χώρες, ώστε να βρεθούν πιθανές ομοιότητες. Οι επιστήμονες είπαν ότι τα έξι πόδια υποδεικνύουν έντομο, ενώ το τριγωνικό κεφάλι με τα μεγάλα μάτια και τα αρπακτικά χέρια είναι χωρίς αμφιβολία αυτά της τάξης του εντόμου μάντης, με τα οποία αρπάζει μύγες, μέλισσες ακόμα και μικρά πουλιά. Πιο μυστηριώδη είναι τα ά...

Διαβάστε περισσότερα

Ο "Άγγελος της θλίψης", γλυπτό του William Wetmore Story

Ο Κόσμος της γλυπτικής, εκφράζεται μέσα από την αγάπη και την θλίψη και δημιουργεί ένα έργο τέχνης που από τον 19ο αιώνα μέχρι και σήμερα συγκινεί και γίνεται πηγή έμπνευσης και δημιουργίας: ο "Άγγελος της θλίψης", γλυπτό του William Wetmore Story. Ο William Wetmore Story, από τις ΗΠΑ, ήταν γλύπτης που απόκτησε μεγάλη φήμη, όταν το 1895 δημιούργησε έναν άγγελο, με τα ίδια του τα χέρια, με πόνο στην ψυχή και δάκρυα στα μάτια, προς τιμήν της αποβιώσασας συζύγου του, Emelyn Story, την οποία υπεραγαπούσε. Ο William Wetmore Story γεννήθηκε στο Σάλεμ της Μασαχουσέτης στις 12 Φεβρουαρίου του 1819. Ήταν επίσης, κριτικός τέχνης, ποιητής και εκδότης. Σπούδασε δικηγορία στο Χάρβαρντ αλλά τον κέρδισε η γλυπτική. Το γλυπτό, που δημιούργησε για να κοσμήσει το τάφο της συζύγου του, ονομάστηκε "Άγγελος της θλίψης" και βρίσκεται στο Προτεσταντικό Νεκροταφείο της Ρώμης όπου σήμερα βρίσκονται τόσο τα οστά της Emelyn Story όσο και του ιδίου. Ο ...

Διαβάστε περισσότερα

Φοβού την ζήλια του κομπλεξικού ανθρώπου!

Ο ψυχικός Κόσμος του ανθρώπου είναι πολυσύνθετος, αποτελούμενος από θετικά και αρνητικά στοιχεία, τα οποία συνθέτουν την προσωπικότητά του. Το σύμπλεγμα κατωτερότητας ή μειονεξίας,κοινώς κόμπλεξ, είναι μία αρνητική πτυχή της ανθρώπινης προσωπικότητας: Ο κομπλεξικός είναι ο εχθρός του κακού. Ο κακός είναι κακός, φαίνεται. Λεπτά χείλη, γαμψή μύτη, ανατριχιαστικό μειδίαμα. Όταν το συναντάς, ξέρεις πώς να τον αποφύγεις. Η έτερη προσωπικότητα, αυτή του κομπλεξικού είναι σαφώς πιο επικίνδυνη. Εμφανίζεται πάντα με το μανδύα του απόλυτα νορμάλ ανθρώπου. Ενίοτε του cool. Άνθρωπος με ενδιαφέροντα και με αστείρευτες απορίες περί της προσωπικής σου ζωής. Αυτό σε συγκινεί. Μα τόσο ενδιαφέρον πια; Σαφώς και ενδιαφέρεται. Να σου κάνει την προσωπική ζωή κόλαση! Δεν τον υποψιάζεσαι με την πρώτη, γιατί η φιλική του διάθεση λειτουργεί σαν καθρέφτης και τυφλώνει! Αν είσαι από την φύση σου φιλικός και ευπροσήγορος χαρακτήρας, την πάτησες! Οι προθέσεις του δεν είναι απαραίτητα κακές προς εσένα...

Διαβάστε περισσότερα

Το μυστικό Πρόγραμμα Πήγασος( Project Pegasus )

Ο Κόσμος των Θεωριών Συνωμοσίας αυτή τη φορά μας αποκαλύπτει το μυστικό Πρόγραμμα Πήγασος, το οποίο σχετίζεται με την τηλεμεταφορά και τα ταξίδια στο χωροχρόνο. Αλήθεια ή μία ευφάνταστη ιστορία; Το Πρόγραμμα Πήγασος είναι μία εξερεύνηση στο χωροχρόνο που ξεκίνησε το 1968 στις ΗΠΑ, και στο οποίο συμμετείχε, ως έφηβος, ο Andrew D. Basiago. Το Πρόγραμμα Πήγασος ήταν μία έρευνα υπό την DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency), κατά το οποίο το αμερικανικό υπουργείο άμυνας και η τεχνολογική κοινότητα, λέγεται ότι, πραγματοποίησαν ταξίδια στον χωροχρόνο για λογαριασμό της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Αυτό το Πρόγραμμα ξεκίνησε από την κυβέρνηση των ΗΠΑ με σκοπό να κάνουν "τηλεπισκόπηση στο χρόνο" για να την άντληση πληροφοριών για γεγονότα του παρελθόντος και του μέλλοντος, τα οποία θα μπορούσαν να ενδιαφέρουν την Υπηρεσία Πληροφοριών των ΗΠΑ, τον Πρόεδρο και τον Στρατό. Αναμενόταν ότι οι 140 συμμετέχοντες στο μυστικό Πρόγραμμα Πήγασος θα συνέχιζαν να συμμετέ...

Διαβάστε περισσότερα

Κόσμος Παράδοξος

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Πατέρα, είσαι εδώ;