"Ο Ξύλινος Άνδρας", Juan Luis Alonso

Ο Κόσμος των θρύλων: μια ιστορία εμπνευσμένη από τον "Ξύλινο Άνδρα" το δημιούργημα του Juanelo Torriano, στο Τολέδο.

Η Μαρία προσπαθούσε να ανοίξει ένα κενό ανάμεσα στην ομάδα των ανθρώπων που βρίσκονταν μαζεμένοι στη γωνία του δρόμου της. Μπορούσε να ακούσει επιφωνήματα όπως "είναι έργο του κακού", "είναι ένα θαύμα", "ο ωρολογοποιός του βασιλιά το έχει κάνει", αλλά δεν καταλάβαινε πολύ καλά σε τι αναφέρονταν. Όταν μπόρεσε να τα καταφέρει, καθώς, ήταν μικρούλα, τα μάτια της δεν πίστευαν σε αυτό που έβλεπαν...

Είχε βγει πριν μερικές ώρες πολύ νωρίς από το σπίτι της δίπλα στον Καθεδρικό Ναό. Στα εννέα της χρόνια, η Μαρία ακολουθούσε κάθε μέρα τις οδηγίες της μητέρας της, πηγαίνοντας σε κάποια κοντινή πηγή να γεμίσει το κανάτι του νερού, το οποίο το μετέφερε με ζήλο μέχρι το σπίτι της. Αν στην πηγή είχε πολύ κόσμο ή ήταν ξερή εξ αιτίας του καλοκαιριού, έπρεπε να κατέβει μέχρι το ποτάμι... Ήταν μια δουλειά κάπως βαριά για ένα μικρό κορίτσι,από τις κοπιαστικές ανηφόρες έπρεπε να σταματά κάθε λίγα βήματα, αλλά έπρεπε να το κάνει, γιατί το νερό ήταν πολύ σημαντικό για όλη την οικογένεια και στο Τολέδο σπάνιζε.  Της είχε διηγηθεί ο πατέρας της  ότι σ' αυτή τη πόλη  ήταν πάντα δύσκολο το καλοκαίρι να βρεις νερό, ότι σε άλλα χωριά και πόλεις υπήρχαν περισσότερα πηγάδια ή το ποτάμι ήταν πιο κοντά... Επίσης ότι, στο παλάτι, ο Κύριος μας ο Βασιλιάς Φελίπε ο 2ος είχε "τρεχούμενο νερό" χάρις σε ένα περίεργο κατασκεύασμα που εκείνη η ίδια είχε δει να λειτουργεί, μοιάζοντας μαγικό έργο γιατί ανέβαζε το νερό από το ποτάμι χωρίς καμία βοήθεια.

Όταν η έντονη ζέστη του μεσημεριού έκανε δύσκολο το περπάτημα στους πλακόστρωτους δρόμους

του Τολέδο, γύριζε στο σπίτι της αφού είχε κάνει άλλα τόσα θελήματα... Πολύ κοντά, κάτω από τη σκιά των τοίχων του Καθεδρικού Ναού, σταμάτησε έκπληκτη λόγω μιας ομάδας ανθρώπων που φώναζαν γύρω από κάτι που δεν κατάφερνε να δει. Όταν μπόρεσε ν΄ανοίξει ένα κενό μπόρεσε να δει  έναν κούκλο, φαινόταν φτιαγμένος από ξύλο, παρόμοιος αλλά σε μεγαλύτερο μέγεθος από αυτούς που της έφτιαχνε  ο πατέρας της όταν ήταν μικρή για να παίζει στο σπίτι. Αλλά είχε κάτι διαφορετικό... Όταν ένας από τους ανθρώπους που ήταν εκεί πλησίασε και έριξε ένα νόμισμα σε ένα μικρό κουτί που είχε στα χέρια, ο κούκλος φάνηκε να ζωντανεύει ξαφνικά, και με μερικές σπασμωδικές κινήσεις έσκυψε ελαφρά το κεφάλι, κούνησε ένα χέρι σαν να χαιρετούσε και άνοιξε και έκλεισε το στόμα!, χωρίς να βγάλει κανένα ήχο, αλλά φαινόταν ότι έλεγε ευχαριστώ.

Κάθε φορά που αυτό συνέβαινε ο κόσμος ξαφνιαζόταν, κάποιοι φώναζαν και άλλοι γελούσαν σαν να ήταν θέαμα μιας γιορτής. ποτέ δεν είχε δει κάτι ανάλογο στους δρόμους του Τολέδο! Έτρεξε μέχρι το σπίτι της, ανεβαίνοντας γρήγορα τις σκάλες ψάχνοντας  τη  μητέρα της , για  να της πει αυτό που είχε δει. Και οι δυο κατέβηκαν ξανά στο δρόμο για να δουν αυτό το θαύμα αλλά κατάφεραν μόνο να δουν πώς ένας άνδρας με άσπρα γένια, γέρος, έπαιρνε στα χέρια του τον κούκλο και απομακρυνόταν. Μία γειτόνισσα που επίσης ήταν εκεί σχολίασε πως ήταν ο Χουανέλο Τουρρριάνο, ο γέρος ωρολογοποιός του Αυτοκράτορα, Μείζων Μαθηματικός του σημερινού Βασιλιά και που εδώ και μερικά χρόνια είχε πέσει σε δυσμένεια εξ αιτίας κάποιων διενέξεων με ισχυρούς κυρίους και το δήμο. Ήταν ο ίδιος άνθρωπος που είχε φτιάξει την κατασκευή που ανέβαζε νερό από το ποτάμι! Και όπως είπε άλλος γείτονας πολλά άλλα θαύματα που κανένας από εμάς δεν θα κατάφερνε να καταλάβει.

Μέρα με τη μέρα, ο Χουανέλο τοποθετούσε πολύ νωρίς τον κούκλο του σε μια πολύ περαστική γωνία του δρόμου. Πολλοί άνθρωποι  πηγαίνοντας προς τον Καθεδρικό  Ναό,περνούσαν από εκεί,  μόνο για να δουν να λειτουργεί εκείνο το θαύμα, τοποθετούσαν ένα νόμισμα στο κουτί, ενεργοποιώντας τα σχεδόν μαγικά ελατήρια που έκαναν τον  κούκλο, αυτόν που άρχισαν να ονομάζουν ο " Ξύλινος Άνδρας", να κινείται. Για την Μαρία ήταν ακατανόητο που ο κούκλος εκινείτο  μόνος, άλλοι έψαχναν κάποια κάποιο νήμα ή κοιτούσαν γύρω από τον κούκλο μήπως κάποιος κρυμμένος τον έκανε να κινείται.  Κάποιος ιερέας που περνούσε από εκεί φώναζε πως δεν καταλάβαινε πως ένα τόσο  κακό έργο μπορούσε να είναι εκτεθειμένο κοντά στον Καθεδρικό Ναό...

Ένα πρωινό, μία έντονη μυρωδιά καπνού θορύβησε όλη τη γειτονιά. Η φωτιά ήταν πολύ επικίνδυνη στο Τολέδο, λόγω έλλειψης νερού, λόγω της στενότητας των δρόμων και τη γειτνίαση των σπιτιών, τα οποία σε μεγάλο βαθμό ήταν φτιαγμένα από ξύλο. Όλοι, μαζί και η Μαρία, έτρεξαν στο δρόμο να δουν τι συνέβαινε. Στη γωνία που τελευταία βρισκόταν ο "Ξύλινος Άνδρας" βρισκόταν μόνο μία άμορφη μάζα στάχτης και μετάλλων... Κάποιος είχε κάψει τον "Ξύλινο Άνδρα".

Κανένας δεν τόλμησε να ρωτήσει τι είχε συμβεί σε εκείνο το αυτόματο του Χουανέλο. Πολλά χρόνια αργότερα μαθεύτηκε ότι η Ιερά Εξέταση είχε κάψει τον κούκλο που τόσο είχε προκαλέσει την προσοχή του κόσμου. Πολύ κοντά στον Καθεδρικό Ναό, ίσως πολύ προχωρημένο για την εποχή του. Η αδιαλλαξία, η άγνοια και πάνω απ' όλα η κακομεταχείριση  του τόπου μας προς τις μεγάλες ιδιοφυίες που εδώ είχαν ζήσει, ακόμα μια φορά είχε μία μερική νίκη... Σε λίγα χρόνια, αυτός ο παλιός δρόμος του Τολέδο, θα γινόταν γνωστός ως ο δρόμος του "Ξύλινου Άνδρα"(Calle Hombre de Palo), σε ανάμνηση εκείνου του αυτόματου και του δημιουργού του, στον οποίο αδίκως συμπεριφέρθηκε η Αυτοκρατορική Πόλη.
Juan Luis Alonso
Πηγή: leyendasde toledo.com
Απόδοση από τα ισπανικά Α.Χ.